RAU MÁ Centella asiatica L.
Họ Hoa tán – Apiaceae Đặc điểm thực vật
Rau má là cây thuộc loại cỏ, mọc bò lan trên mặt đất, thân nhỏ, nhẵn, có nhiều mấu, từ các mấucó nhiều rễ. Lá hình thận hoặc gân tròn mép có răng cưa thô, cuống dài. Cụm hoa hình tán đơn mọc ở nách lá gồm 1 – 5 hoa nhỏ không cuống. Hoa mầu trắng hoặc phớt đỏ. Quả dẹt.
Bộ phận dùng
Toàn cây – Herba Centellae Asiaticae
Rau má mọc hoang ở khắp mọi nơi, được thu hoạch làm rau ăn hoặc làm thuốc, thường dùng dưới dạng cây tươi.
Thành phần hoá học
Trong rau má có alcaloid hydrocotylin, glycozid asisiaticozid, centelozid, saponin tritepenic
Tác dụng sinh học
+ Có tác dụng ức chế trực khuẩn lao (do chất oxgasiaticozid là dẫn xuất của glycoizid asiaticozid.
+ Tác dụng lên mô liên kết, giúp cho các mô tái tạo nhanh chóng, làm vết thương mau lành (do saponin)
Công dụng
Rau má được dùng để trị ho do phế nhiệt, ho khan. Lấy rau má tươi, giã nát vắt lấy dịch cốt, thêm đường hoặc một chút muối ăn để uống hoặc khi bị cảm mạo phong nhiệt, có ho, có viêm nhiễm đường hô hấp trên, chảy máu cam, viêm tiết niệu, đái dắt, đái buốt, có thể cho ít bột sắn dây quấy vào nước rau má. Ngoài ra còn chữa mụn nhọt sang lở, rắn cắn, bong gân hoặc ngã sưng đau, trong trường hợp này có thể vừa uống dịch tươi vừa đắp vét thương bên ngoài.
Chu ý: Ngoài cây rau má nói trên, còn có một sô cây mang tên rau má khác.
+ Rau má lông – Glechoma longituba (Nakai) Kupr. Họ Hoa môi – Lamiaceae.về hình dạng giông với cây rau má, chỉ khác cây mọc thẳng chừng 10 – 15cm, lá có lông, có mùi thơm, vì có tinh dầu. Cây này mọc ở một số vùng núi nước ta như Tam Đảo, Lạng Sơn.
Rau má lông cũng dùng để chữa ho, song ho do phong hàn. Ngoài ra còn dùng chữa phong thấp, đau nhức thần kinh, đau răng, đau bụng kinh, đau do sang chấn.
+ Rau má lá to (rau má rừng) – Hydrocotyle nepalensis Hook. Họ Hoa tán – Apiaceae
Về hình dáng tương tự với cây rau má, song lá hình mắt chim hoặc hình thận, lá xẻ sâu thành 7 – 8 thuỳ. Cụm hoa thường chụm lại ở ngọn cành. Cây mọc hoang ở một số tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hoà, Bắc Thái, cũng được dùng để trị ho do phế nhiệt, hoặc để lợi tiểu.
+ Rau má mỡ – Hydrocotyle sibthorpiodies Lam.
Họ Hoa tán – Apiaceae. về hình dáng gần giống cây rau má, song có lá tròn, mép khía răng cưa không đều, mặt lá trơn bóng
Cây rau má mỡ cũng được dùng để trị ho, ho gà cũng còn được dùng để trị bệnh viêm gan vàng da xơ gan cổ trướng, viêm miệng, viêm mắt, viêm sưng amygdal, bệnh viêm da thần kinh, mụn nhọt.
Liều dùng tươi: 20 – 40g
Từ khóa tìm kiếm nhiều: tac
dung cua qua tao, các cây
thuốc nam
